Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας του Παιδιού, που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 11 Δεκέμβρη, παραθέτουμε μερικές χρήσιμες οδηγίες για γονείς προκειμένου να καλλιεργήσουν ή να ενισχύσουν την αυτοεκτίμηση των παιδιών τους. Η αυτοεκτίμηση, ή διαφορετικά η εμπιστοσύνη στον εαυτό μας, είναι πολύ σημαντική για τη συναισθηματική μας ισορροπία και καλό είναι να προσπαθούμε να τη διδάξουμε στα παιδιά μας από την κούνια τους ακόμα.
Τι σημαίνει όμως έχω εμπιστοσύνη στον εαυτό μου;
Εννοούμε «τη σιγουριά και την ασφάλεια που μου δίνει ο χαρακτήρας, η ικανότητα, η καλή πίστη, η διακριτικότητα ... κάποιου», ο οποίος μπορεί να είμαι κι «εγώ ο ίδιος».
Η Αυτοεκτίμηση των Παιδιών
Ένας πολύ απλός ορισμός της αυτοεκτίμησης θα μπορούσε να είναι το πώς οι άνθρωποι αισθάνονται για τον εαυτό τους. Τα επίπεδα της αυτοεκτίμησης των παιδιών είναι εμφανή στη συμπεριφορά και τη στάση τους. Αν τα παιδιά αισθάνονται καλά για τον εαυτό τους, αυτά τα καλά συναισθήματα θα πρέπει να αντικατοπτρίζονται στον τρόπο που σχετίζονται με τους φίλους, τους δασκάλους, τα αδέλφια, τους γονείς, και άλλους. Η αυτοεκτίμηση είναι κάτι που επηρεάζει τα άτομα καθ΄ όλη τη διάρκεια της ζωής τους, και ως εκ τούτου, είναι πολύ σημαντικό για τους γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αναπτύξουν υγιή επίπεδα αυτοεκτίμησης. Υπάρχουν πολλά πράγματα που οι γονείς μπορούν να κάνουν για να βοηθήσουν τα παιδιά τους να καταλάβουν ότι είναι αξιαγάπητα, ικανά, και αρμόδια (για κάποια θέματα), ξεκινώντας όταν τα παιδιά τους είναι σε πολύ μικρή ηλικία. Δυστυχώς σε πολύ μικρή ηλικία επίσης τα παιδιά μπορούν να αρχίσουν να αναπτύσσουν χαμηλή αυτοεκτίμηση. Οι γονείς πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί, ώστε να μην βάλουν τους σπόρους της χαμηλής αυτοεκτίμησης στα παιδιά τους, εν αγνοία τους. Τα παιδιά μαθαίνουν (παίρνουν) τα πρώτα τους μαθήματα για την αυτοεκτίμηση από τους γονείς τους.
Μερικές αλήθειες για την Αυτοεκτίμηση:
- Τα παιδιά αρχίζουν να διαμορφώνουν πεποιθήσεις για τον εαυτό τους νωρίς στη ζωή.
- Τα παιδιά ψάχνουν να βρουν αποδείξεις ότι είναι αξιαγάπητα, έξυπνα, ικανά, κλπ. μέσα από τους γονείς τους και τους άλλους σημαντικούς ενήλικες. Αν δεν βρουν αυτές τις αποδείξεις, τότε η χαμηλή αυτοεκτίμηση αρχίζει να αναπτύσσεται.
- Η αυτοεκτίμηση επηρεάζει την επιτυχία στο σχολείο. Τα παιδιά που αισθάνονται καλά για τον εαυτό τους και τις ικανότητές τους είναι πολύ πιο πιθανό να αποδώσουν καλά στο σχολείο από τα παιδιά που συχνά πιστεύουν ότι δεν μπορούν να κάνουν τα πράγματα σωστά. Η σχολική επιτυχία, με τη σειρά της, επηρεάζει την αυτοεκτίμηση του παιδιού. Το πώς τα πάνε τα παιδιά στο σχολείο θα επηρεάσει το πώς αισθάνονται για τον εαυτό τους. Τα παιδιά που δεν τα πάνε καλά στο σχολείο, συχνά δεν σκέφτονται θετικά για τον εαυτό τους.
- Η αυτοεκτίμηση επηρεάζει το πώς τα παιδιά συνδέονται με άλλους ανθρώπους. Τα παιδιά που αισθάνονται καλά για τον εαυτό τους τείνουν να έχουν θετικές σχέσεις με τους άλλους. Από την άλλη πλευρά, τα παιδιά που δεν είναι ικανοποιημένα με τον εαυτό τους συχνά δυσκολεύονται να συνδεθούν με τους άλλους ανθρώπους.
- Η αυτοεκτίμηση επηρεάζει τη δημιουργικότητα. Τα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι λιγότερο πιθανό να αναλάβουν πρωτοβουλίες που εμπεριέχονται στο να είσαι δημιουργικός σε σύκγριση με τα παιδιά που έχουν υγιή αυτοεκτίμηση.
- Οι γονείς επηρεάζουν την αυτοεκτίμηση των παιδιών τους. Η αυτοεκτίμηση του γονέα αντικατοπτρίζεται στον τύπο γονεικής συμπεριφοράς που έχει υιοθετήσει. Η έρευνα δείχνει ότι τα παιδιά με υψηλή αυτοεκτίμηση τείνουν να έχουν γονείς που δείχνουν στα παιδιά τους πολλή αγάπη και αποδοχή. Τα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση τείνουν να έχουν γονείς που αποφασίζουν για τα πάντα και είναι επικριτικοί.
- Τα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση τείνουν να έχουν περισσότερους καυγάδες με τους γονείς τους από ό, τι τα παιδιά με υγιή αυτοεκτίμηση.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς
Εδώ είναι μερικά πράγματα που οι γονείς μπορούν να κάνουν για να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αναπτύξουν υγιή επίπεδα αυτοεκτίμησης.
Για να αποκτήσουν τα παιδιά μας εμπιστοσύνη στον εαυτό τους πρέπει:
- Επαινέστε τα παιδιά σας.
- Δώστε στα παιδιά σας πολύ αγάπη και στοργή.
- Συμπεριφερθείτε στα παιδιά σας με σεβασμό.
- Να είστε συνεπείς.
- Μην ζητάτε την τελειότητα από τα παιδιά σας.
- Δώστε προσοχή στη δική σας συμπεριφορά και τη στάση σας.
- Ακούστε τα παιδιά σας και ανταποκριθείτε σε αυτά που ζητούν.
- Κρατήστε τις υποσχέσεις που δίνετε τα παιδιά σας.
- Μην αφήνετε τα παιδιά σας, να επικρίνουν (τα ίδια) τον εαυτό τους.
- Περάστε χρόνο με τα παιδιά σας.
- Διδάξτε τα παιδιά σας να αξιολογούν με θετικό τρόπο τον εαυτό τους.
- Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να πάρουν κάποιες αποφάσεις για τον εαυτό τους.
- Δώστε στα παιδιά σας μερικές ευθύνες.
- Δώστε στα παιδιά σας την ελευθερία να αναλάβουν κάποιες πρωτοβουλίες.
- Ενθαρρύνετε τις φιλίες των παιδιών σας.
- Ενθαρρύνετε τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητες των παιδιών σας.
- Παρουσιάστε τα έργα τέχνης, τις σχολικές εργασίες και τα σχέδια των παιδιών σας (και νιώστε περήφανοι γι' αυτά).
Να θυμάστε ...
Υπάρχουν πολλά πράγματα που οι γονείς μπορούν να κάνουν για να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αναπτύξουν υγιή αυτοεκτίμηση. Οι γονείς θα πρέπει να έχουν κατά νου ότι η αυτοεκτίμηση είναι κάτι που αρχίζει να αναπτύσσεται, ενώ τα παιδιά είναι πολύ μικρά, επομένως οι προσπάθειες των γονέων πρέπει να αρχίζουν νωρίς. Οι γονείς θα πρέπει να έχουν κατά νου, επίσης, ότι όλα τα παιδιά, σε κάποια στιγμή, θα εμφανίσουν ένα ή περισσότερα από τα συμπτώματα της χαμηλής αυτοεκτίμησης. Οι γονείς θα πρέπει να προσέξουν για μορφές συμπεριφοράς που δεν φαίνεται να εξασθενούν με το χρόνο (δηλ. επιμένουν στο χρόνο). Αν οι προσπάθειες για την αύξηση της αυτοεκτίμησης των παιδιών δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα, οι γονείς θα πρέπει να συμβουλευτούν το γιατρό των παιδιών τους ή κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.
|
Ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης στο σπίτι όπου υπάρχει χώρος για την ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης:
|
Πενήντα Πράγματα που οι Γονείς Μπορούν να Πουν στα Παιδιά τους για να τα Επαινέσουν και να τα Ενθαρρύνουν:
- Είσαι στο σωστό δρόμο τώρα!
- Κάνεις πολύ καλή δουλειά!
- Τώρα το έχεις καταλάβει!
- ΣΩΣΤΑ ή (ΈΧΕΙΣ ΔΙΚΙΟ)!
- Τώρα έχεις καταλάβει τον τρόπο (για να μπορείς να συνεχίσεις μόνος σου)!
- Αυτός είναι ο σωστός τρόπος!
- Τώρα τα κατάφερες!
- Πολύ καλά τα πηγαίνεις (συνέχισε έτσι).
- Τα κατάφερες αυτή τη φορά!
- ΠΟΛΥ ΩΡΑΙΑ!
- ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΑ!
- ΤΡΟΜΕΡΑ (ΚΑΛΑ)!
- ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΑ!
- Πώς το έκανες αυτό;
- Έτσι είναι καλύτερα.
- ΑΡΙΣΤΑ!
- Αυτό είναι το καλύτερο πράγμα που έχεις κάνει ποτέ!
- Καλά τα πηγαίνεις!
- Αυτό είναι πραγματικά ωραίο.
- ΟΥΑΟΥ (WOW)!
- Συνέχισε την καλή δουλειά.
- Πολύ καλύτερα!
- Μπράβο σου!
- Τέλεια!
- Κάνεις τόσο καλή δουλειά.
- Το κάνεις να φαίνεται εύκολο.
- Συνέχισε με τον ίδιο τρόπο!
- Κάθε μέρα τα πηγαίνεις και καλύτερα.
- ΥΠΕΡΟΧΑ!
- Το ήξερα ότι μπορούσες να τα καταφέρεις!
- Τα πηγαίνεις μια χαρά.
- Αυτός είναι ο σωστός τρόπος!
- Συνέχισε να προσπαθείς.
- Είσαι ο καλύτερος!
- Τα πήγες πολύ καλύτερα σήμερα.
- Συνέχισε να προσπαθείς σε αυτό, τα πηγαίνεις όλο και καλύτερα.
- Είσαι πολύ καλός σε αυτό.
- Είμαι πολύ περήφανος για σένα.
- Μου αρέσει ο τρόπος που ακούς.
- Λίγο ακόμη και θα τα καταφέρεις.
- Μπορείς να τα καταφέρεις.
- ΤΕΛΕΙΑ!
- ΑΥΤΟ είναι!
- Πραγματικά βελτιώνεσαι.
- Καλή δουλειά!
- ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ!
- ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΑ!
- Αυτό είναι ότι καλύτερο έχεις κάνει μέχρι τώρα.
- Θα πρέπει να έχεις κάνει εξάσκηση.
- Θα πρέπει να είσαι πολύ περήφανος για τον εαυτό σου.
Βιβλιογραφία:
- Zolten, K., & Long, N. (1997, 2006). Children’s Self-Esteem. Available: http://www.parenting-ed.org.
- Πόνς, Εστέβε Πουχόλ (2003). Μάθετε στα παιδιά σας 20 αξίες της ζωής, Βασικό εγχειρίδιο για τους γονείς, για τους εκπαιδευτικούς, για όλους… (Μετάφρ.: Βερίνα, Χωρεάνθη, Εικονογρ.: Γκονθάλειθ, Ινές Λουθ). Αθήνα: Άγκυρα.